Category: Suren Surenyants

Միշել- Փաշինյան- Ալիև բանակցությունների մասին.
✓ Եռակողմ հանդիպումը տևել է մոտ հինգ ժամ,
✓ Բանակցություններին հաջորդել է Եվրոպայի խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելի ամփոփիչ հայտարարությունը։
✓ կարևորվել է 2020 թ-ի նոյեմբերի 9-ի եռակողմ հայտարարության դրույթներին հավատարիմ մնալու անհրաժեշտությունը։
• Արդյո՞ք սա ենթադրում է, որ Ադրբեջանը պետք է հետ քաշի իր զորքերը Քարագլուխ բարձունքի զբաղեցված դիրքերից` չի մանրամասնվում։
✓ Գերության մեջ պահվող անձանց և անհատ կորածների խնդիրները նույնացվել են` կարեւորելով դրա համակողմանի լուծումը։
• Ենթադրվում է, որ առաջիկա օրերին ռազմագերիներ կվերադարձվեն Հայաստան։
✓ Հայաստանի ու Ադրբեջանի ԱԳ նախարարներին հանձնարարվել է` սկսել երկու երկրների միջև խաղաղության բանակցությունների նախապատրաստման աշխատանքները, որը կլուծի բոլոր անհրաժեշտ խնդիրները։
• պարզ չէ` համաձայնեցվե՞լ է խաղաղության պայմանագրի բանակցությունների օրակարգը։ Արդյո՞ք դրանում տեղ են գտել ադրբեջանական 5 առաջարկությունները, թե՞ դրանք լրացվել են պաշտոնական Երեւանի առաջարկություններով։ Ամեն դեպքում` Միշելի հայտարարության տեքստում անդրադարձ չկա ԼՂ խնդրին, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահությանը։
✓ դելիմիտացիա ու դեմարկացիա իրականացնելու նպատակով` որոշվել է` մինչև ապրիլի վերջը ստեղծել երկկողմ հանձնաժողով, որը նաև ապահովելու է կայուն անվտանգ իրադրություն սահմանագծի երկայնքով ու մերձակայքում։
• Միշելի հայտարարության մեջ այս դրվագում հղում է արվում Սոչիի 2021թ-ի նոյեմբերի 26-ի հայտարարությանը, բայց ոչինչ նշված չէ դելիմիտացիա/ դեմարկացիաի գործընթացում Ռուսաստանի հնարավոր դերակատարության մասին` թեեւ Մոսկվայից պարբերաբար ակնարկվել է, որ հանձնաժողովը պետք է եռակողմ լինի։
✓ ողջունվել է ապաշրջափակման հարցը, երկաթուղային գծերի վերականգնմանն ուղղված քայլերը, կարեւորվել է ճանապարհային կապերի վերականգման համար լուծումներ գտնելը։
• Այս հարցում թերեւս էական նորություններ չկան, որովհետև այսքանն ամրագրված էր նաև Միշել- Փաշինյան- Ալիև նախորդ հանդիպման ժամանակ
Եվ վերջապես` բաց է մնում հիմնական հարցը. արդյո՞ք Բրյուսելում ընթացած բանակցությունները Մոսկվայի կողմից սկսված գործընթացի տրամաբանության մեջ են, թե՞ գործ ունենք ԵՄ ինքնուրույն նախաձեռնության հետ։ Սա շատ սկզբունքային հարց է, որովհետև կարեւոր է երկու հանգամանքի արձանագրում` ա)գլոբալ հակադրության լոկալացումը մեր տարածաշրջանում միայն խորացնելու է էսկալացիան, բ)առանց Մոսկվայի գործուն մասնակցության ու միջնորդության` մեր տարածաշրջանում հնարավոր չէ հասնել երկարաժամկետ համաձայնությունների, հայ- ադրբեջանական դիալոգի, ԼՂ խնդրի կարգավորման։

Ազատության հրապարակ, Ֆրանսիայի հրապարակը բոլոր կողմերից փակել, դեժավյու…
Հավատացեք` չորս տարում կարելի էր ավելի նոր ու հետաքրքիր բան մտածել։
Նախ, Նիկոլի արածի նկատմամբ հիշողությունն այլեւս դրական չէ, հետո` ուրիշի հաջող մարտավարությունը կապկելը դեռ նոր հաջողության երաշխիք չէ։
Բարի առավոտ ու նոր մտածողություն` Հայաստանին…

Ո՞վ է “դիրիժորը”
Խորհրդարանական ընդդիմության այսօրվա հանրահավաքին զուգահեռ, Ստեփանակերտում Արցախի ԱԺ արտահերթ նիստ է տեղի ունենալու, որի ընթացքում ընդունվելու է հայտարարություն։
Ակնհայտ է այս երկու իրադարձությունների ու բրյուսելյան վաղվա բանակցությունների կապը` առնվազն քաղաքագիտական այն վարկածով, որ փոխլրացնող այս իրադարձությունների համընկնումը պատահական լինել չի կարող։
Ակնհայտ է նաև, որ հայաստանյան ընդդիմությունն Արցախի իշխանության համակարգի վրա ամբողջովին ազդելու բավարար ռեսուրսներ չունի ու նաև` հակառակը։
Բայց տպավորություն ունեմ, որ այսօր Երևանի Ազատության հրապարակից ու Արցախի ԱԺ-ից նույն դարպասին են հարվածելու։
Իհարկե, երաշխավորված չէ, որ այդ հատվածը դիպուկ է լինելու, բայց հիմա այլ հարց է հետաքրքիր` արտաքին կամ ներքին ո՞ր ուժը կամ ուժերն են սինխրոնացված այս իրադարձությունների “դիրիժորը” կամ “դիրիժորները”:

Ընդդիմությունն արդարացնո՞ւմ է Փաշինյանի թեզերը
Ռոբերտ Քոչարյանն ու Սերժ Սարգսյանը մասնակցելո՞ւ են ապրիլի 5-ի հանրահավաքին։
Հարցը հռտեորական կամ ինտրիգային չէ, որովհետև խորհրդարանական ընդդիմության երեկվա հայտարարության տեքստում անուղղակիորեն խիստ գնահատական է տրված նաև երկրորդ ու երրորդ նախագահների գործունեությանը։
Երբ տիտղոսային ընդդիմությունն իր հայտարարության տեքստում նշում է, թե «…Այս իշխանությունը պատրաստ է Արցախը թողնել Ադրբեջանի կազմում»՝ անուղղակիորեն ընդունում է, որ անցած տասնամյակներում Արցախը եղել է Ադրբեջանի կազմում(հակառակ պարագայում «թողնել» բառն անտեղին ու ոչ գրագետ է օգտագործվել) ու դրանով իսկ ուրանում է նախկին բոլոր նախագահների վաստակը ու արդարացնում է Նիկոլ Փաշինյանի թեզերը։

Ադեկվատության կորստից հետո գալիս է անխուսափելի ձախողումը։ Երբ Ստեփանակերտում պարբերաբար հայտարարում են, թե պատերազմից հետո անփոփոխ է մնացել իրենց արտաքին քաղաքական օրակարգը(անկախության միջազգային ճանաչումը), ոչ թե ոգևորվում ես, այլ ավելի թևաթափ ես լինում` հայ քաղաքական մտքի տկարության պատճառով։

Ունենալու ենք դե յուրե ու դե ֆակտո քաղաքապետեր
Արդեն գրեթե հաստատված փաստ է` Տիգրան Ավինյանը դառնում է փոխքաղաքապետ ու ՔՊ քաղաքապետի թեկնածուն է լինելու Երեւանի ավագանու առաջիկա ընտրություններում։
Գործող քաղաքապետ Հրաչյա Սարգսյանն ընտրություններից մեկ ու կես տարի առաջ զրկվում է արդյունավետ կառավարման որեւէ մոտիվացիայից։
Նման պարագայում` մոտավորապես կարելի է ենթադրել, թե ինչ խառնաշփոթ վիճակ է լինելու քաղաքապետարանում ու Երեւանում։
Մինչև 2022-ի աշուն` ունենալու ենք դե յուրե ու դե ֆակտո քաղաքապետեր։

Կարգավիճակը որոշվելու է Ստեփանակերտ- Բաքու բանակցություններում
Արցախի ԱԳ նախարար Դավիթ Բաբայանն ասում է` քանի որ ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահությունն ասում է, թե ԼՂ խնդիրը որոշված չէ, ապա դրանից բխում է, որ Արցախն Ադրբեջանի կազմում չի դիտարկվում։
Չափազանց պարզունակ, մակերեսային դիտարկում է, որը, մի կողմից, խեղաթյուրում է իրականությունը, մյուս կողմից` հանրության մոտ ձեւավորում է սպասումների անիրական նշաձող։
Այո, ԵԱՀԿ ՄԽ համանախագահությունն ասում է, որ ԼՂ խնդիրը լուծված չէ, բայց սրանից բխում է, որ.
— Ադրբեջանի փորձերը ամբողջովին վերացնել ԼՂ վարչատարածքային միավորը դատապարտված է ձախողման,
— Հայկական որոշակի շրջանակների պնդումը, թե ԵԱՀԿ Մինսկի համանախագահությունը կողմ է Արցախի անկախությանը` անիրական է, որովհետև Մոսկվան, Վաշինգտոնը կամ Փարիզը չեն ակնարկել անգամ, թե Հարավային Կովկասում պատրաստ են ճանաչել նոր պետության ծնունդը` Արցախի դեմքով։
Ըստ այդմ, ՄԽ-ի պատկերացրած կարգավիճակը չի կարող լինել ոչ Ալիևի մատուցած “մշակութային ինքնավարությունը”, ոչ էլ` մեր որոշ շրջանակների տեսլական անկախ Արցախը։
Մնացածը որոշվելու է Ստեփանակերտ- Բաքու բանակցություններում, եթե, իհարկե, հայկական դիվանագիտությունը պրագմատիկ գտնվի ու կարողանա կայացնել նման դիալոգ։

Ընդդիմությունը պարտվեց…
Ես չսխալվեցի, ցավոք։
Վեդիի ընտրություններին մասնակցության նման բարձր ցուցանիշը հուշում էր վարչական ռեսուրսի արդյունավետ կիրառման մասին։ Ահա և արդյունքը` ՔՊ-ն ու Գարիկ Սարգսյանը հաղթեցին։
Մի այլ ճշմարտություն էլ կա` ադմինիստրատիվ ռեսուրսը չի աշխատում, երբ արդյունավետ ընդդիմություն ունես։ Առայժմ հեռու ենք այդ իրականությունից։

Արցախում գյուղ ենք կորցրել. Արցախի անվտանգության միակ ճանապարհը ԼՂ խնդրի քաղաքական կարգավորումն է
Արցախի Ասկերանի շրջանի Փառուխ գյուղն այսօր անցել է ադրբեջանական վերահսկողության տակ, ադրբեջանցիներն առանց կրակոցի են գրավել այն, արցախյան կողմից զոհեր, վիրավորներ չկան։
Այսօր Ռուսաստանի ԱԳՆ խոսնակի ճեպազրույցից հասկանալի դարձավ, որ ռուսների վրա հույս դնել պետք չէ. Մոսկվան մինչև վերջ խրված է ուկրաինական կամպանիայում ու Բաքուն ակնհայտորեն օգտվում է իրավիճակից Ռուսաստանի իմացությամբ(նրա հետ պայմանավորվածությամբ) կամ առանց դրա։
Հայաստանը ռազմական բախման ռեսուրս չունի. դա արկածախնդրություն է։
Միակ ելքը Թուրքիայի ու Ադրբեջանի հետ քաղաքական երկխոսությունն է։ Պետք է գիտակցենք, որ Արցախի անվտանգության միակ ճանապարհը ԼՂ խնդրի քաղաքական կարգավորումն է:

Մարդ էլ էս կարգի անհաղորդ կլինի մեր շուրջ ստեղծված իրականությանը, միջազգային համատեքստին։
Գլոբալ հակադրության պայմաններում բոլոր երկրները վերանայում են բյուջետային ծախսերը, տնտեսական աճի կանխատեսումները, բայց մեր էկոնոմիկայի նախարար Վահան Քերոբյանը շարունակում է հավատալ 5,3% տնտեսական աճին։ Չնայած այն հանգամանքին, որ Հայաստանի ԿԲ-ն արդեն վերանայել է իր կանխատեսումը` 5,3%-ից իջեցնելով 1,6%։