Author: Telegram

После поражения Армении во второй карабахской войне в либеральных кругах Еревана (среди экспертов, журналистов, представителей неправительственной сферы) стало популярным мнение о том, что после апрельской войны Серж Саргсян был склонен пойти на компромиссное решение в конфликте, но в конце концов ему пришлось из-за противодействия арцахской элиты отказаться от этого решения. Корнями этого нарратива, скорее всего, являются какие-то публикации, появившиеся в прессе в период после апрельской эскалации, которые, вероятно, будут освещаться на канале в дальнейшем. Однако очевидно также, что этот нарратив целенаправленно используется различными кругами.
Однако для людей, более-менее знакомых с динамикой отношений между Ереваном и Степанакертом в период с 2007 по 2018 годы, приведенная выше версия абсурдна. Степанакерт всегда имел определенную степень зависимости от Еревана. Однако с 2007 года, когда на пост президента Арцаха был избран близкий соратник Сержа Саргсяна Бако Саакян, неизвестный среди большинства арцахской общественности, эта зависимость обернулась полной потерей субъектности Степанакерта. Узкий круг Бако Саакяна находился под полным контролем Саргсяна и ни при каких обстоятельствах не мог пойти против какого-либо решения Еревана, в том числе в вопросах, связанных с урегулированием конфликта.
Самый яркий эпизод, подтверждающий эту реальность, произошел сразу после апрельской войны. Летом 2016 года Серж Саргсян прибыл в Степанакерт, чтобы представить арцахской элите российские предложения, которые впоследствии стали известны как «План Лаврова». В эти дни Саргсян провел в Степанакерте встречи с депутатами, военно-политической элитой и активистами карабахского движения.
Наиболее характерным было противостояние Саргсяна с фракциями НС и военно-политической элитой, которое произошло в президентском кабинете и продолжалось до поздней ночи. Об этой встрече в прессе были публикации, согласно которым некоторые деятели ушли, хлопнув дверью (Георгий Петросян), а другие угрожали лично расстрелять сдающих земли (Виталий Баласанян).
На самом деле встреча прошла в совершенно другой атмосфере. В начале встречи Серж Саргсян представил сложную переговорную ситуацию, имеющиеся предложения и говорил о необходимости идти на компромиссы. Во время этой встречи прозвучало и знаменитое выражение о песнопениях «Степанакерт-Степанакерт».
Некоторые из присутствующих пытались противостоять или подбодрить Саргсяна, но президент Армении очень грубыми словами заставил замолчать выступавших. Так, первым выступил председатель фракции “Айреник” Артур Товмасян. В частности, он отметил, что все они готовы поддержать президента и в случае необходимости наступать вперед. После выступления Товмасяна Серж Саргсян обратился к Бако Саакяну и сказал: «Бако, ты с ними вообще не разговариваешь, разве ты не рассказываешь им, о чем мы ведем переговоры?» Товмасян был настолько расстроен реакцией Саргсяна, что позже даже убрал его фотографию из своего кабинета.
Об этом нам рассказали депутаты, принимавшие участие в заседании. Окончания встречи мы ждали до позднего вечера в офисе фракции “Возрождение” (которую на эту дискуссию, конечно, не пригласили). Когда депутаты группой покидали помещение, у нас была возможность пообщаться с ними и узнать о содержании встречи. Один проправительственный депутат, который сейчас успешно успел перевести свой бизнес в США, рассказал нам:
«Серж всех нас сделал, со счетом 10:0. Только Вито (Виталий Баласанян) проиграл 5:0. Потому что он ничего не говорил».
https://t.me/grigoryanrcds/3

Ղարաբաղյան երկրորդ պատերազմում Հայաստանի պարտությունից հետո Երևանի լիբերալ շրջանակներում (փորձագետների, լրագրողների, ՀԿ դաշտի ներկայացուցիչների մոտ) բավականին պոպուլյար է դարձել նարատիվը այն մասին, որ Սերժ Սարգսյանը Ապրիլյան պատերազմից հետո հակված է եղել գնալ հակամարտության փոխզիջումային լուծման, սակայն արցախյան էլիտայի հակազդեցության պատճառով ի վերջո ստիպված էր հետ կանգնել այդ որոշումից։ Այս նարատիվի արմատները ամենայն հավանականությամբ հենց ապրիլյան էսկալացիային հաջորդած շրջանում մամուլում հայտնված որոշ հրապարակումներն են, որոնց ապագայում երևի հնարավորություն կլինի անդրադարձ կատարել ալիքում։ Սակայն ակնհայտ է նաև, որ այս նարատիվը նպատակաուղղված կերպով օգտագործվում է նաև տարբեր շրջանակների կողմից։
Այնուամենայնիվ, 2007-ից 2018 թվականը ընկած ժամանակահատվածում Երևանի ու Ստեփանակերտի փոխհարաբերությունների դինամիկային քիչ թե շատ ծանոթ մարդկանց համար վերոնշյալ նարատիվը աբսուրդի ժանրից է։ Պատմականորեն Ստեփանակերտը մշտապես կախվածության որոշակի աստիճան էր ունեցել Երևանից։ Սակայն 2007 թվականից սկսած, երբ Արցախում նախագահի պաշտոնում ընտրվեց Սերժ Սարգսյանի մտերիմ թիմակից, արցախյան հանրության բացարձակ մեծամասնության շրջանում ճանաչելիություն չունեցող Բակո Սահակյանը, այդ կախվածությունը վերածվեց Ստեփանակերտի սուբյեկտայնության ամբողջական կորստի։ Ուժայիններից բաղկացած Բակո Սահակյանի նեղ շրջափատը, որը դե ֆակտո կառավորում էր Արցախը, ևս ամբողջական վերահսկողության տակ էր գտնվում Սարգսյանի կողմից և որևէ պարագայում չէր կարող դեմ գնալ Երևանի որևէ որոշմանը՝ այդ թվում հակամարտության կարգավորմանը առնչվող հարցերում։
Այս անհերքերլի իրողությունը ապացուցող ամենավառ դրվագը տեղի է ունեցել հենց Ապրիլյան պատերազմից անմիջապես հետո։ 2016 թվականի ամռանը Սերժ Սարգսյանը Ստեփանակերտ էր ժամանել, որպեսզի արցախյան վերնախավին ներկայացնի ռուսական առաջարկները, որոնք հետագայում հայտնի դարձան որպես «Լավրովի պլան»։ Սարգսյանը Ստեփանակերտում այդ օրերին հանդիպումներ ունեցավ պատգամավորների, ռազմաքաղաքական էլիտայի ու Ղարաբաղյան շարժման ակտիվիտների հետ։
Առավել հատկանշական էր հենց ԱԺ խմբակցությունների ու ռազմաքաղաքական վերնախավի հետ Սարգսյանի հանիպումը, որը տեղի էր ունեցել նախագահականում և տևել էր մինչև ուշ գիշեր։ Հենց այդ հանդպման մասին մամուլում հրապարակումներ եղան, ըստ որոնց որոշ գործիչներ դուռը շրխկցնելով դուրս էին եկել (Գեորգի Պետրոսյան), իսկ մյուսները սպառնացել էին անձամբ գնդակահարել հող հանձնողներին (Վիտալի Բալասանյան)։
Իրականության մեջ հանդիպումը ամբողջովին այլ մթնոլորտում էր տեղի ունեցել։ Սերժ Սարգսյանը հանդիպման սկզբում ներկայացրել էր բանակցային բարդ իրավիճակը, սեղանին դրված առաջարկները և խոսել փոխզիջումների գնալու անհրաժեշտության մասին։ «Ստեփանակերտ-Ստեփանակերտ» երգելու մասին հայտնի արտահայտությունը ևս այդ հանդիպման ընթացքում էր արվել։
Ներկաներից մի քանիսը փորձել էին հակադարձել կամ քաջալերել Սարգսյանին, բայց Հայաստանի նախագահը շատ կոպիտ բառապաշարով լռեցրել էր ելույթ ունեցողներին։ Այսպես, «Հայրենիք» խմբակցության նախագահ Արթուր Թովմասյանը առաջինն էր խոսք վերցրել։ Նա, մասնավորապես, նշել էր, որ նրանք բոլոր պատրաստ են կանգնել նախագահի մեջքին և հարկ եղած դեպքում առաջ գնալ։ Թովմասյանի խոսքից հետո Սերժ Սարգսյանը թեքվել էր դեպի Բակո Սահակյան և ասել․ «Բակո, դու սրանց հետ ընդհանրապես չե՞ս խոսում, չե՞ս ասում, թե ինչ ենք բանակցում»։ Թովմասյանը այնքան էր նեղվել Սարգսյանի այդպիսի արձագանքից, որ հետագայում նույնիսկ նրա նկարը հանել էր իր սենյակից։
Այս դետալների մասին մեզ պատմել էին հենց հանդիպմանը մասնակցած պատգամավորները։ Մենք մինչև ուշ գիշեր «Վերածնունդ» խմբակցության (որին, բնականաբար, չէին հրավիրել այդ քննարկմանը) ԱԺ-ի գրասենյակում մի քանի հոգով սպասում էինք հանդիպման ավարտին։ Երբ պատգամավորները խմբով դուրս եկան նախագահականից, հնարավորություն ունեցանք շփվել նրանց հետ և իմանալ հանդիպման բովանդակության մասին։ Իշխանական պատգամավորներից մեկը, որը այժմ բարեհաջող կերպով իր բիզնեսների մի մասին հետ տեղափոխվել է ԱՄՆ, մեզ ասաց․ «Սերժը մեզ բոլորիս 10։0 արեց, միայն Վիտոյին (Բալասանյան)՝ 5։0։ Որովհետև նա ոչինչ չխոսեց»։

Есть факты, от которых нельзя увернуться и которые никто не сможет опровергнуть.
В 90-х мы начали выигрывать у врага тогда, когда ушли русские. Те самые русские, которые помогали туркам в проведении операции «Кольцо» и террора населения Арцаха.
Уважение среди русских, армяне получили тогда, когда громили в Арцахе их колонны бронетехники и отстреливали тех, кто принимал участие в терроре против армян.
Один только выстрел из РПГ в кабинет главного террориста Поляничко в Степанакерте чего стоил. Видимо придется вновь поднять эту тему и освежить память, если даже последние события в Арцахе и роль русских не повлияли на некоторую часть армян.
Все последующие годы, после 1994 года, власти Арцаха, особенно те, кто пришел к власти к концу 90-х, старались никак не замечать событий в Геташене, Шаумяне, Гадруте, массовых арестах активистов в Степанакерте и сдачи их туркам, в которых были замешаны русские и делали всё, чтобы эти события не упоминались на официальном уровне, а если упоминались, то акцентировались на том, что то был СССР, а не РФ.
В 2020 уже говорили – нет, это ведь другие русские. Отдали им всё, в самом прямом смысле. И получили массовый исход, который затмил собой террор и депортации армян в 1990-1991 гг.
И сегодня есть еще люди с армянскими фамилиями, которые опять верят лживым и трусливым русакам, которые при одном только виде турка накладывали полные штаны, и продолжают толкать их повестку в Армении.
Это факты. Это было. Этого никогда не выкинуть из истории.
И никакие путинские пропагандисты не смогут выкинуть это из памяти нашего народа, особенно среди тех, кто помнит и кто принимал участие в противостоянии туркам и русским.