Blog

Առաջարկ Հայաստանին.
Դեպի այլընտրանքային արտաքին քաղաքականություն
Արա Այվազյան
ՀՀ նախկին արտգործնախարար 
Հայաստանի առաջընթացի ուղին ոչ թե հնազանդության, այլ՝ տարածաշրջանային ներգրավվածության կանոնների վերանայման մեջ է։ Այն միտքը, որ կայուն խաղաղության կարելի է հասնել ցանկացած գնով հաշտեցման միջոցով, ոչ միայն միամիտ է, այլև՝ ինքնաոչնչացնող։  
1. Անվերջ զիջումների այլընտրանքն անվերջ առճակատումն ու պատերազմելը չէ, այլ՝ ռազմավարական զսպումը:
2.  Հայաստանը պետք է որդեգրի ռազմավարական զսպման, երկարաժամկետ համբերության և ընդհանուր շահերի վրա հիմնված դաշինքների կառուցման քաղաքականություն։
3. Անդառնալի հետևանքներից խուսափելու համար պետք է վերականգնել ռազմավարական նախաձեռնողականությունը և մշակել իրատեսական անվտանգության դոկտրին՝ անդրադառնալով հետևյալ հիմնարար հարցերին. 
● Ո՞ր դիրքորոշումն է լավագույն կերպով ապահովում ինքնիշխանությունը՝ թուրք-ադրբեջանական ծավալապաշտության պայմաններում։ 
● Ո՞ր դաշինքներն են ծառայում Հայաստանի շահերին, այլ ոչ՝ վերացական իդեալներին կամ համակրանքներին։ 
● Ինչպե՞ս կարող է Հայաստանը ձեռք բերել ներքին ուժ՝ առանց արտաքին միջամտության ենթարկվելու։  
4. Կարգավորման ներկայիս գործընթացը չի բերել որևէ երաշխիք, անվտանգության որևէ պայմանավորվածություն և որևէ փոխադարձություն։
 Տեսնում ենք ադրբեջանական հավակնությունների շարունակական ընդլայնում՝ Հայաստանի միջազգայնորեն ճանաչված սահմանների նկատմամբ։
Ռազմավարական զսպումը ձգտելու է. 
● Բացառել թշնամու հետագա առաջխաղացումները, 
● Ժամանակ շահել՝ համբերատարության և մարտավարական ճկունության միջոցով, 
● Կառուցել ներքին դիմադրողականություն՝ հիբրիդային ճնշմանը դիմակայելու համար, 
● Ձևավորել արդյունավետ և կայուն դաշինքներ՝ հիմնված ընդհանուր շահերի, և ոչ զգացմունքների կամ գաղափարախոսական համակրանքի վրա։  
5. Ներքին կարողությունը՝ որպես ռազմավարական նպատակ
  ● Պաշտպանության համակարգի բարեփոխում, որը ձգտելու է ոչ թե ավանդական ռազմական հավասարության, այլ՝ ասիմետրիկ հակադարձման և տարածքային պաշտպանության։ 
● Ազգային համախմբվածություն՝ հաղթահարելով պարտվողական դիսկուրսը և խթանելով միասնությունը ինքնիշխանության, և ոչ կուսակցականության շուրջ։ 
● Սփյուռքի ներգրավումը՝ ոչ միայն բարեգործության կամ լոբբինգի, այլև` դիվանագիտական, պաշտպանական, տնտեսական, տեխնոլոգիական և ակադեմիական ոլորտներում։ 
● Տնտեսական դիմադրողականություն և կայունություն՝ նվազեցնելով կախվածությունը թուրքական և ադրբեջանական երթուղիներից, դիվերսիֆիկացնելով հաղորդուղիները:  
6. Դաշնակիցներ և ռազմավարական վերահավասարակշռում 
● Իրական ռազմավարական երկխոսության, 
● Ռազմաարդյունաբերական հատուկ համագործակցության, 
● Փոխշահավետ հետախուզական գործունեության շարունակական համակարգման, 
● Դաշինքներն ու գործընկերությունները դիվերսիֆիկացնելու միջոցով
Իրական ընտրություն հարաբերությունների վերաձևավորման միջոցով. հաստատել փոխշահավետ ռազմավարական դաշինք, ոչ թե թույլ տալ, որ Հայաստանը դառնա անարժեք, անտեսված և օգտագործված դաշնակից։ 
6. «Զանգեզուրի միջանցքը»
 Տարածաշրջանը միավորող տարանցիկ ենթակառուցվածքային խոսույթի տակ թաքնված է աշխարհաքաղաքական սեպ ստեղծելու մտադրությունը, որի նպատակն է. 
● Խաթարել Հայաստանի տարածքային ինքնիշխանությունը, 
● Կտրել Իրանի մուտքը Կովկաս և Եվրասիա, 
● Զրոյացնել Հայաստանի տարածաշրջանային կարևորությունը՝ այն վերածելով տարանցման տարածքի, այլ ոչ թե հանգույցի, 
● Հարավային Կովկասում Թուրքիայի գերիշխանության ճանապարհից վերացնել ռազմավարական խոչընդոտը: 
Պարտադիր քայլեր
Արտաքին քաղաքական վերաիմաստավորումը, հատկապես՝ առկա անվտանգության վակուումում, ենթադրում է ռիսկեր թե՛ հակառակորդների, թե՛ դաշնակիցների կողմից։ Մեր քայլերը պետք է ուղեկցվեն սպառնալիքների կառավարման, ճկունության և սցենարային պլանավորման գործիքակազմով։ 
Հանրային գիտակցության ձևավորում. 
Ռազմավարական դիմադրողականություն ստեղծելը ենթադրում է նաև հանրային ընկալումների փոփոխություն։ Անհրաժեշտ է ձևավորել քաղաքական և հանրային մտքի նոր օրակարգ, որը չի խուսափում պատասխանատվությունից և երկարաժամկետ մտահոգություններից՝ հանուն կարճաժամկետ հարմարավետության։ 
Եզրակացություն. կայունություն՝ հավասարակշռության, այլ ոչ՝ հնազանդության միջոցով։
Կայունությունը չի շնորհվում, այն կառուցվում է։
Խաղաղությունը չի առաջանում թուլությունից. այն վաստակվում է ուժի, ռազմավարության և դիմանալու կամքի միջոցով։

❗️❕ Сегодня русских всячески поносят, но ведь мы получили из России оружия на 4 миллиарда. И самое забавное, что часть этого оружия мы получили через Азербайджан. Однако наша молодежь об этом не знает. Эти факты не разглашаются, не распространяются, не преподаются в школах, не включаются в учебники и не становятся основой для фильмов. А народ должен знать, какими страданиями, с какими трудностями и хитроумными расчетами был создан Арцах.
Давайте ещё раз повторим: оружие из России в Армению для освобождения территорий поставлялось через Азербайджан. Причина была в том, что туннели в Азербайджане — шире, и через Грузию их доставить было невозможно. Грузы оформлялись как сельскохозяйственное и промышленное оборудование, контейнеры пломбировались — и так всё доставлялось через Азербайджан. Так мы и победили.
Арам Манукян
Заместитель руководителя партии Армянский национальный конгресс (давний сподвижник первого президента Армении Левона Тер-Петросяна)
👌 Подписаться | Предложить новость | Чат | Поддержать нас